FIDEES – logo

Asystent osoby niepełnosprawnej, asystent osobisty osoby niepełnosprawnej – czym się różnią, czym się zajmują?

fakty i opinie

Usługi asystenckie mają ogromne znaczenie dla jakości życia osób z niepełnosprawnościami i ich najbliższych. Środki unijne oferują możliwość ich finansowania. Jednocześnie, zwłaszcza w połączeniu z przepisami krajowymi, wprowadzają wiele nie do końca zrozumiałych na pierwszy rzut oka pojęć.

Na przykład – po co rozróżniać asystenta osoby niepełnosprawnej i asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej? Czy ich rola się czymś różni? I czym właściwie się zajmują?

Asystent osoby niepełnosprawnej i asystent osobisty osoby niepełnosprawnej – czy jedno słowo ma znaczenie?

I tak i nie. Chodzi przede wszystkim o to, w jaki sposób można przygotować się do świadczenia usług asystenckich. Mamy do wyboru kilka ścieżek.

Po pierwsze, można wykształcić się w zawodzie asystenta osoby niepełnosprawnej (AON). Nabywane w ten sposób kwalifikacje określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach. W przypadku asystenta osoby niepełnosprawnej rezultatem kształcenia ma być nabycie kwalifikacji określanej jako „udzielanie pomocy i organizowanie wsparcia osobie niepełnosprawnej”.

Druga ścieżka przygotowująca do świadczenia usług asystenckich często nie jest kwestią wyboru, a życiowej konieczności. Jeśli bowiem posiadamy doświadczenie wynikające z tego, że zajmujemy bądź zajmowaliśmy się np. niepełnosprawnym członkiem rodziny, to możemy kandydować na stanowisko asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej (AOON).

I trzecia możliwość – o stanowisko AOON mogą ubiegać się także osoby bez powyższego doświadczenia, a które odbyły odpowiednie szkolenie. Składa się na nie minimum 20 godzin części teoretycznej z zakresu wiedzy ogólnej dotyczącej niepełnosprawności, udzielania pierwszej pomocy, pielęgnacji i obsługi sprzętu pomocniczego oraz minimum 40 godzin części praktycznej w formie przyuczenia do pracy np. praktyki, wolontariat.

Tym, co różni AON i AOON jest fakt, że ten drugi, przed przystąpieniem do pracy, jest weryfikowany przez psychologa pod kątem predyspozycji osobowościowych oraz kompetencji społecznych:

Usługa asystencka, czyli jaka?

Do pełnienia usług asystenckich wiedzie kilka różnych ścieżek, ale w efekcie AON oraz AOON to osoby przygotowane do wspierania aktywności i samodzielności osób z niepełnosprawnościami. Aktywność i samodzielność to słowa-klucze dla opisania roli asystenta.

Asystent wspiera osobę z niepełnosprawnością w tym, aby w jak największym stopniu mogła aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, a mówiąc wprost – samodzielnie dbać o swoje sprawy. A ma je przecież takie same, jak wszyscy. A zatem asystent towarzyszy w drodze do lekarza, pracy, urzędu, szkoły, kina, restauracji i innych miejsc, do których potrzebuje dotrzeć osoba, którą wspiera. W razie potrzeby asystuje jej np. podczas zajęć sportowych, w trakcie wizyty lekarskiej, spacerując po parku, korzystając z biblioteki czy supermarketu. Zdrowie, kontakty społeczne, praca i edukacja – wszystkie ważne obszary naszego życia to także obszary świadczenia usług asystenckich.

Nietrudno zatem wyobrazić sobie, że ile osób korzystających z tych usług, tyle różnych katalogów czynności i zadań, które podejmują asystenci, tyle relacji, które się przy tym nawiązują i tyle potrzeb (samej osoby wspieranej, jak i jej bliskich), które są dzięki temu zaspokojone. Dlatego też podstawą świadczenia usługi asystenckiej jest kontrakt trójstronny, zawierany między osobą wspieraną (lub jej opiekunem prawnym), asystentem oraz podmiotem, który organizuje usługi. Kontrakt precyzuje zakres wsparcia, sposób świadczenia usługi oraz jej wymiar godzinowy. Najważniejsze pozostaje to, że asysta ma być zindywidualizowana, dostosowana m.in. do rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz wieku osoby wspieranej.

Czym usługi asystenckie nie są?

Należy także zastanowić się nad miejscem usług asystenckich w katalogu innych usług, z których korzystają osoby z niepełnosprawnościami. Asystenci, o ile nie mają ku temu odpowiedniego przygotowania i uprawnień, nie mogą wykonywać czynności medycznych czy rehabilitacyjnych.

Usługi asystenckie nie są także usługami opiekuńczymi. To rozróżnienie jest bardzo ważne, ponieważ nawet samym realizatorom projektów, w ramach których usługi asystenckie są finansowane, często zdarza się tożsame traktowanie tych dwóch rodzajów wsparcia. Tymczasem asystenci to nie opiekunowie. Ich zadania są jednakowo ważne z punktu widzenia osoby z niepełnosprawnością, ale dotyczą innych sfer jej funkcjonowania.

Nadanie roli asystenta odpowiedniej rangi oraz odrębnego miejsca w systemie wsparcia jest ważne nawet nie dla samego rozwoju tej profesji, co dla podkreślenia, jak ważne jest podtrzymywanie i wspieranie aktywności i samodzielności osób z niepełnosprawnościami – dla nich samych, dla ich rodzin i dla całych społeczności.


Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak zorganizować usługi asystenckie w Twojej gminie lub powiecie? Skontaktuj się z nami:

tel.: 577 812 613

e-mail: fidees@fidees.org